Pensioenkloof wettelijk pensioen naar pensioenstelsel

De pensioenkloof varieert naar het pensioenstelsel waarin het rustpensioen werd opgebouwd. Specifieke berekeningswijzen worden immers toegepast afhankelijk van het pensioenstelsel: werknemer, ambtenaar of zelfstandige. We categoriseren individuen in functie van (volgende combinaties van) stelsel waarin het rustpensioen werd opgebouwd: enkel een werknemerspensioen, enkel een zelfstandigenpensioen, enkel een ambtenarenpensioen, een werknemers- en zelfstandigenpensioen, een werknemers- en ambtenarenpensioen, een zelfstandigen- en ambtenarenpensioen en een werknemers-, zelfstandigen- en ambtenarenpensioen.

We presenteren het belang van de verschillende stelsels bij recent rustgepensioneerden, de gemiddelde pensioenbedragen en resulterende pensioenkloven per stelsel, alsook de verdeling van deze bedragen naar stelsel.  

Alle getoonde bedragen zijn bruto maandbedragen zoals effectief uitbetaald in januari 2023.   

Meerderheid recent rustgepensioneerden ontvangt enkel een rustpensioen als werknemer: 53% van de mannen en 63% van de vrouwen

De onderstaande figuur geeft aan welke (combinaties van) stelsels voorkomen en hoe belangrijk deze zijn bij recent rustgepensioneerde mannen (links) en vrouwen (rechts). Zowel bij mannen als vrouwen ontvangt het merendeel van de recent rustgepensioneerden een rustpensioen als werknemer (53% bij mannen en 63% bij vrouwen). Slechts uitzonderlijk hebben recent gepensioneerden enkel een rustpensioen als ambtenaar (5/4% van de mannen en vrouwen) of zelfstandige (3/2% van de mannen en vrouwen).

Heel wat recent gepensioneerden ontvangen daarentegen rustpensioenen uit meerdere stelsels, met name 39% van de mannen en 31% van de vrouwen. Hierbij valt op dat een bijna even groot aandeel recent rustgepensioneerde mannen hun rustpensioen als werknemer combineert met een zelfstandigenpensioen (18%) als met een ambtenarenpensioen (17%). Bij de vrouwen is het aandeel van de combinatie werknemer/ambtenaar (17%) belangrijker dan het aandeel van de combinatie werknemer/zelfstandige (12%). De combinatie zelfstandige/ambtenaar komt nauwelijks voor bij recent rustgepensioneerden. 

Pensioenkloof varieert sterk naar pensioenstelsel

Hieronder worden de gemiddelde bruto pensioenbedragen van mannen (links - rode balkjes) en vrouwen (rechts - groene balkjes) naar (combinatie van) pensioenstelsel getoond. In het grijs wordt het absolute verschil tussen beiden getoond. Dit is dus de pensioenkloof in euro. Je kan zelf het pensioenstelsel selecteren waarvoor je de pensioenbedragen wilt zien. Default wordt de globale situatie getoond. 

Het gemiddeld pensioen van recent gepensioneerde mannen en vrouwen met enkel een werknemerspensioen bedraagt respectievelijk 1.940 en 1.457 euro; bij diegenen met enkel een ambtenarenpensioen is dat 3.352 en 3.254 euro en bij diegenen met enkel een zelfstandigenpensioen 1.369 en 689 euro. De kloof is dus heel wat groter bij diegenen met enkel een zelfstandigenpensioen (50%) dan bij diegenen met enkel een werknemerspensioen (25%) en enkel een ambtenarenpensioen (3%). Merk wel op dat er nauwelijks gepensioneerden zijn met enkel een zelfstandigenpensioen: 3% van de mannen en 2% van de vrouwen. Een meer gedetailleerde beschrijving van het profiel vind je op 'Wie zijn de recent rustgepensioneerden?'.

Hoe evolueert de pensioenkloof volgens stelsel?

Dubbel zoveel vrouwen als mannen in de laagste pensioenklasse met een rustpensioen van minder dan 500 euro per maand in de categorieën met een pensioen uit één stelsel

Om een beter zicht te krijgen op de realiteit die achter de pensioenkloof schuilgaat, bekijken we de pensioenverdeling bij mannen (links - rode balkjes) en vrouwen (rechts - groene balkjes) per (combinatie van) stelsel. De X-as deelt het pensioen op in klassen van 500 euro en de Y-as geeft het procentuele aantal gepensioneerden weer met een pensioen binnnen die klasse. Je kan zelf het pensioenstelsel selecteren waarvoor je de pensioenverdeling wilt zien. Default wordt de globale situatie over alle stelsels heen getoond. 

Als we kijken naar de pensioenverdeling van gepensioneerden met een pensioen uit één stelsel (enkel een ambtenaren-, werknemers-, of zelfstandigenpensioen) vinden we dat vrouwen vaker lagere pensioenen hebben dan mannen. Immers, zowel in het werknemers- en zefstandigenstelsel zien we veel meer vrouwen als mannen in de categorie van de laagste pensioenen tot 500 euro. Bij de groep met enkel een rustpensioen als werknemer bevindt 6% van de mannen en 9% van de vrouwen zich in de laagste pensioenklasse. Bij de groep met enkel een zelfstandigenpensioen is deze vaststelling het meest uitgesproken: 55% van de vrouwen met enkel een zelfstandigenpensioen ontvangen minder dan 500 euro ten opzichte van 16% van de mannen met enkel een zelfstandigenpensioen. Enkel bij de groep met enkel een ambtenarenpensioen vinden we evenveel mannen als vrouwen in de laagste pensioenklasse (4%).

Waarom is de pensioenkloof zo groot bij de zelfstandigen?