Pensioenkloof wettelijke pensioenen en gewaarborgd minimumpensioen

Helpt het gewaarborgd minimumpensioen de pensioenkloof te dichten? Ontdek het hier.

Onder bepaalde voorwaarden kan het rustpensioen (RP) en/of het overlevingspensioen (OP) opgetrokken worden tot een gewaarborgd minimumbedrag.

Indien je aan bepaalde loopbaanvoorwaarden voldoet, open je het recht op een minimumpensioen. Als je pensioenbedrag dan lager ligt dan het gewaarborgd minimumbedrag, in verhouding tot de loopbaan die je gepresteerd hebt, zal je pensioenbedrag verhoogd worden tot op het niveau van het bedrag van het gewaarborgd minimumpensioen.

Meer informatie over het toekennen van een minimumpensioen kan u vinden op de website van de  Federale pensioendienst. Meer algemene cijfers over de minimumpensioenen kan u vinden op de pagina over het gewaarborgd minimumpensioen.

Onderstaande cijfers hebben betrekking op de minimumpensioenregeling in het werknemers-en het zelfstandigenstelsel. Het minimumpensioen dat bestaat in de ambtenarenregeling is hier niet in de cijfers opgenomen. De gepensioneerden met enkel een ambtenarenpensioen zijn om die reden uit de analyse verwijderd. Van het aantal recent rustgepensioneerden van 114.294 behouden we zo 109.253 personen.  

Alle getoonde bedragen zijn bruto maandbedragen zoals effectief uitbetaald in januari 2023. Het gaat telkens om het pensioenbedrag dat iemand met een minimumpensioen in betaling ontvangt. Het gaat dus niet enkel om het bedrag van het minimumpensioen. Een persoon kan bijvoorbeeld een minimumpensioen in het werknemersstelsel combineren met een ambtenarenpensioen. Die persoon heeft een minimumpensioen in betaling maar het bedrag dat we tonen zal bestaan uit het minimumpensioen als werknemer en het (niet-minimum)pensioen als ambtenaar. 

Minimumpensioen in betaling

Zien we verschillen tussen de gemiddelde pensioenbedragen van recent rustgepensioneerde mannen en vrouwen afhankelijk van of ze wel of niet een minimumpensioen in betaling ontvangen?  

1 op 3 vrouwen heeft een minimumpensioen in betaling tegenover 1 op 4 mannen

Onderstaande figuur geeft aan of de recent rustgepensioneerden een minimumpensioen in betaling hebben of niet en hoe belangrijk deze zijn bij mannen (links) en vrouwen (rechts). De figuur toont dat bijna 1 op 3 vrouwen en 1 op 4 mannen een minimumpensioen in betaling heeft (32% van de vrouwen; 24% van de mannen).

De pensioenkloof bij de pensioenen met een minimum in betaling bedraagt 8% tegenover 20% bij de pensioenen zonder minimumpensioen in betaling  

Hieronder worden de gemiddelde bruto pensioenbedragen van mannen (links – rode balkjes) en vrouwen (rechts – groene  balkjes) naar wel of geen minimumpensioen in betaling getoond. In het grijs wordt het absolute verschil tussen beiden getoond. Dit is dus de pensioenkloof in euro.

Het gemiddeld pensioen van mannen zonder minimumpensioen bedraagt 2.274 euro en het gemiddeld pensioen bij vrouwen 1.820 euro. De pensioenkloof bij recent rustgepensioneerden die geen minimumpensioen in betaling hebben is gelijk aan 20%.

Bij personen met een minimumpensioen in betaling bedraagt het gemiddeld pensioen bij de mannen 1.642 euro en bij de vrouwen 1.513 euro. Dit geeft een pensioenkloof van 8%.

Het aandeel met een minimumpensioen in betaling tussen 1.500 en 1.999 euro bedraagt zowel bij de mannen als vrouwen 73%.

Om een beter zicht te krijgen op de pensioenbedragen waarop de pensioenkloof is gebaseerd, bekijken we in de volgende figuur de pensioenverdeling bij mannen (links – rode balkjes) en vrouwen (rechts – groene balkjes) naargelang ze wel (bovenaan) of geen (onderaan) minimumpensioen in betaling hebben. De X-as deelt het pensioen op in klassen van 500 euro en de Y-as geeft het procentuele aantal gepensioneerden weer met een pensioen binnen die klasse.

Bij de gepensioneerden met een minimumpensioen in betaling stellen we vast dat 26% van de vrouwen tegenover 15% van de mannen een pensioenbedrag onder de 1.500 euro ontvangt.

Bij de pensioenverdeling van de gepensioneerden zonder minimumpensioen in betaling zien we dat 33% van de mannen en 22% van de vrouwen een pensioenbedrag hoger dan 2.500 euro ontvangt.  De verschillen in de laagste pensioenklassen zijn opvallender. 13% van de mannen tegenover 36% van de vrouwen ontvangt een pensioen onder de 1.500 euro. 

Recht op een minimumpensioen 

Het hebben van een minimumpensioen heeft duidelijk een gunstige invloed op de pensioenkloof maar hoe zit het met de toegang tot het minimumpensioen? Hebben mannen vaker dan vrouwen toegang tot het minimumpensioen?

Om recht te hebben op een gewaarborgd minimumpensioen moeten er loopbaanvoorwaarden voldaan zijn. Meer informatie over het toekennen van een minimumpensioen kan u vinden op de website van de  Federale pensioendienst. 

Onderstaande cijfers hebben betrekking op de gepensioneerden met rechten in het werknemersstelsel en/of in het zelfstandigenstelsel. Het minimumpensioen dat bestaat in de ambtenarenregeling is hier niet in de cijfers opgenomen. Gepensioneerden die ook rechten hebben in het ambtenarenstelsel werden om die reden uit de analyse verwijderd. Op die manier houden we 86.723 recent rustgepensioneerden over. 

Mannen hebben vaker recht op een minimumpensioen dan vrouwen 

Onderstaande figuur geeft het aandeel recent rustgepensioneerde mannen (links) en vrouwen (rechts) weer met wel of geen recht op een  minimumpensioen. 90% van de mannen en 77% van de vrouwen heeft recht op een minimumpensioen.   

Het al of niet recht hebben op een minimiumpensioen hangt nauw samen met de lengte van de loopbaan en dit beïnvloedt de gender pensioenkloof. In ‘Pensioenkloof wettelijk pensioen naar aantal jaren werk’ diepen we dit verder uit. 

Bij gepensioneerden met recht op een minimumpensioen bedraagt de pensioenkloof 16% 

Hieronder worden de gemiddelde bruto pensioenbedragen van mannen (links – rode balkjes) en vrouwen (rechts – groene  balkjes) naar wel of geen recht op het minimumpensioen getoond. In het grijs wordt het absolute verschil tussen beiden getoond. Dit is dus de pensioenkloof in euro. 

Het gemiddeld pensioen van mannen met recht op een minimumpensioen bedraagt 2.007 euro en het gemiddeld pensioen bij vrouwen 1.689 euro. De pensioenkloof bij recent rustgepensioneerden met recht op een minimumpensioen is gelijk aan 16%.

Bij personen zonder recht op een minimumpensioen bedraagt het gemiddeld pensioen bij de mannen 554 euro en bij de vrouwen 522 euro. Dit geeft een pensioenkloof van 6%. De kleine pensioenbedragen bij de gepensioneerden zonder recht op een minimumpensioen zijn te wijten aan de relatief korte loopbanen. 

19% van de vrouwen met recht op een minimumpensioen ontvangt minder dan 1.500 euro tegenover 5% van de mannen

Om een beter zicht te krijgen op de pensioenbedragen waarop de pensioenkloof is gebaseerd, bekijken we de pensioenverdeling bij mannen (links – rode balkjes) en vrouwen (rechts – groene balkjes). De X-as deelt het pensioen op in klassen van 500 euro en de Y-as geeft het procentuele aantal gepensioneerden weer met een pensioen binnen die klasse. 

We zien in de grafieken duidelijk dat het recht hebben op een minimumpensioen een gunstige invloed heeft op de hoogte van het pensioen. Er zijn  man-vrouw verschillen en dit zowel bij de personen met recht op een minimumpensioen als bij degene zonder recht. 

• 7% van de vrouwen tegenover 17% van de mannen zonder recht op een minimumpensioen ontvangt meer dan 1.000 euro. 
• 82% van de vrouwen met recht op een minimumpensioen ontvangt minder dan 2.000 euro. Bij de mannen is dit 55%. 

Recht en betaling van een minimumpensioen

Een gepensioneerde kan om 2 redenen geen minimumpensioen in betaling hebben : 

• Er is wel een recht op een minimumpensioen maar het berekende pensioen lag hoger dan het minimumpensioen zodat het minimumpensioen niet wordt uitbetaald
• Er is niet voldaan aan de loopbaanvoorwaarden waardoor er geen recht geopend werd op een minimumpensioen

Hebben mannen met recht op een minimumpensioen vaker dan vrouwen geen minimumpensioen in betaling omdat hun pensioenbedrag hoger is dan het minimumpensioen? 

In onderstaande dashboards vergelijken we de gepensioneerden met en zonder minimumpensioen in betaling maar beperken we de populatie tot de gepensioneerden met een recht op een minimumpensioen. 

We beperken ons opnieuw tot de gepensioneerden met rechten in het werknemersstelsel en/of in het zelfstandigenstelsel. Dit beperkt onze populatie tot 72.810 gepensioneerden. 

De helft van de vrouwen tegenover 1 op 3 mannen met een recht op een minimumpensioen, krijgen er ook één uitbetaald

Onderstaande figuur geeft het aandeel recent rustgepensioneerde mannen (links) en vrouwen (rechts) weer met recht op een  minimumpensioen en al of niet een minimumpensioen in betaling. 

Maar lieft 52% van de vrouwen die op basis van hun loopbaan recht hebben op een minimumpensioen ontvangen ook effectief een pensioen dat verhoogd is tot het bedrag van het minimumpensioen in verhouding tot de gepresteerde loopbaan. Bij mannen is dit 32%. Dat betekent dat vrouwen met een loopbaan van minstens 30 jaar van minimum 156 dagen aanzienlijk vaker dan mannen een pensioen opgebouwd hebben op basis van hun loopbaan waarvan het bedrag lager ligt dan het gewaarborgd minimumpensioen. 

Het minimumpensioen verkleint de pensioenkloof bij de gepensioneerden met recht op een minimumpensioen

Op onderstaand dashboard wordt de pensioenkloof vergeleken tussen de gepensioneerden met recht op een minimumpensioen en met en zonder minimumpensioen in betaling 

Het gemiddeld pensioen van mannen met recht op een minimumpensioen en een minimumpensioen in betaling bedraagt 1.623 euro en het gemiddeld pensioen bij vrouwen 1.507 euro. De pensioenkloof bedraagt bij deze recent rustgepensioneerden 7%.

Bij personen met recht op een minimumpensioen maar geen minimumpensioen in betaling bedraagt het gemiddeld pensioen bij de mannen 2.185 euro en bij de vrouwen 1.886 euro. Dit geeft een pensioenkloof van 14%. 

64% van de vrouwen tegenover 40% van de mannen met recht maar geen betaling van minimumpensioen ontvangen minder dan 2.000 euro

Om een beter zicht te krijgen op de pensioenbedragen waarop de pensioenkloof is gebaseerd, bekijken we de pensioenverdeling bij mannen (links – rode balkjes) en vrouwen (rechts – groene balkjes). De X-as deelt het pensioen op in klassen van 500 euro en de Y-as geeft het procentuele aantal gepensioneerden weer met een pensioen binnen die klasse. 

We zien in de grafieken duidelijk dat bij gepensioneerden met recht op een minimumpensioen het al of niet een minimumpensioen in betaling hebben een grote invloed heeft op de pensioenverdeling.  

• Bij de personen met recht en een minimumpensioen in betaling zijn er weinig man-vrouw verschillen in pensioenverdeling.  Al ontvangen wel 11% van de mannen een pensioen boven de 2.000 euro terwijl dit bij de vrouwen bijna niet voorkomt.  
• 60% van de mannen met recht op een minimumpensioen maar geen uitbetaling ontvangt een bedrag boven de 2.000 euro. Bij de vrouwen is dit maar 35%.