Pensioenkloof wettelijk pensioen naar gemiddeld loon

De hoogte van een wettelijk rustpensioen wordt voor een groot deel bepaald door de hoogte van iemands loon. Zijn de man-vrouwverschillen in de hoogte van het wettelijk pensioen dan deels het gevolg van verschillen in het gemiddelde loon dat werd verdiend doorheen de loopbaan? Om deze vraag te kunnen beantwoorden, splitsen we de pensioenkloof wettelijk pensioen op naar het gemiddelde loon dat werd verdiend doorheen de loopbaan. We focussen hierbij op de recent rustgepensioneerden met enkel een rustpensioen als werknemer.  

De gemiddelde lonen zijn de geherwaardeerde bruto VTE-maandlonen die effectief verdiend zijn in gewerkte periodes. We houden dus geen rekening met de fictieve lonen die worden toegekend tijdens gelijkgestelde periodes.  

Opgelet, dit betekent ook dat het loon van iemand die deeltijds gewerkt heeft, omgezet wordt naar het overeenstemmende loon voor een voltijdse betrekking. Een voorbeeld om dit uit te leggen: iemand werkt halftijds en ontvangt hiervoor een bruto loon van 2.000 euro. Volgens de hier gehanteerde methodologie heeft die persoon voor die periode een loon van 4.000 euro bruto. Dit maakt het mogelijk lonen op een eerlijkere manier met elkaar te vergelijken dan wanneer we dit niet zouden doen. De (rechtstreekse) impact van deeltijds werken op het loonniveau wordt hier m.a.w. geneutraliseerd. Het deeltijds werk zal wel een invloed hebben op de loopbaanduur, en dus op de hoogte van het pensioenbedrag.  Vandaar dat in de analyses die volgen ook altijd het aantal gewerkte jaren in rekening zal gebracht worden. Het heeft immers niet veel zin het pensioenbedrag van iemand met een gemiddeld loon van 4.000 euro die altijd halftijds gewerkt heeft (en dus in de praktijk maar 2.000 euro op de loonbrief had staan) te vergelijken met iemand die voltijds gewerkt heeft aan een gemiddeld loon van 4.000 euro.   

Het bruto gemiddeld maandloon wordt opgedeeld in klassen van 500 euro. Zowel de inkomens vanaf 5.500 euro per maand als de inkomens onder de 2.000 euro worden samengevoegd in één klasse.  

Alle getoonde pensioenbedragen zijn bruto maandbedragen zoals effectief uitbetaald in januari 2023.  

Vrouwen hebben een lager loon dan mannen, ook als ze eenzelfde aantal jaren gewerkt hebben  

Onderstaande figuur toont het percentage recent rustgepensioneerde mannen (links) en vrouwen (rechts) naar gemiddeld loon (in klassen van 500 euro). Per default worden de recent rustgepensioneerden getoond die tussen de 35 en de 40 jaar gewerkt hebben. Met 28% van de mannen en 13% van de vrouwen is dit de grootste groep. Je kan zelf een groep met een ander aantal gewerkte jaren selecteren.  Door over de balkjes te glijden kan je zien over hoeveel personen het gaat. Hou er rekening mee dat als de groep te klein wordt, er geen algemene conclusies meer kunnen getrokken worden. 

In de groep die tussen de 35 en 40 jaar gewerkt heeft zien we dat 29% van de vrouwen tegenover 13% van de mannen een gemiddeld loon had onder de 3.000 euro. Bij de hogere lonen zijn de verschillen minder groot: 37% van de mannen tegenover 34% van de vrouwen ontvangen een loon boven de 4.000 euro.  Enkel bij de allerhoogste lonen boven de 5.500 euro zien we dubbel zoveel mannen dan vrouwen(12 %/6%).

Het verschil in loopbaanduur tussen mannen en vrouwen wordt besproken in ‘Pensioenkloof wettelijk pensioen naar aantal jaren werk’. 

De pensioenkloof is hoger in de hogere loonklassen   

Hieronder worden de gemiddelde bruto pensioenbedragen van mannen (links – rode balkjes) en vrouwen (rechts – groene  balkjes) naar loonklasse getoond. In het grijs wordt het absolute verschil tussen beiden getoond. Dit is dus de pensioenkloof in euro. Per default worden de recent rustgepensioneerden getoond die tussen de 35 en de 40 jaar gewerkt hebben. Met 28% van de mannen en 13% van de vrouwen is dit de grootste groep. Je kan zelf een groep met een ander aantal gewerkte jaren selecteren.  Door over de balkjes te glijden kan je zien over hoeveel personen het gaat. Hou er rekening mee dat als de groep te klein wordt, er geen algemene conclusies meer kunnen getrokken worden. 

Als we kijken naar de groep die tussen de 35 en 40 jaren gewerkt heeft, stellen we vast dat de pensioenkloof stijgt van 3% in de loonklasse van 2.500 tot 3.000 euro tot 8% in de loonklassen tussen de 4.000 en 4.500 euro en tussen de 4.500 en 5.000 euro. In de loonklassen boven de 5.000 euro valt de pensioenkloof licht terug tot 7%. Weinig gepensioneerden met een loopbaan tussen de 35 en 40 gewerkte jaren bevinden zich in de laagste loonklassen. De cijfers over de pensioenkloof in deze groepen zijn dan ook niet relevant. 

Hoe evolueert de pensioenkloof volgens gemiddeld loon?

Mannen hebben vaker een hoger pensioen dan vrouwen, ook bij eenzelfde gemiddeld loon en een gelijk aantal gewerkte jaren  

Om een beter zicht te krijgen op de pensioenbedragen waarop de pensioenkloof is gebaseerd, bekijken we de pensioenverdeling bij mannen (links – rode balkjes) en vrouwen (rechts – groene balkjes) per loonklasse. De X-as deelt het pensioen op in klassen van 500 euro en de Y-as geeft het procentuele aantal gepensioneerden weer met een pensioen binnen die pensioenklasse. Je kan zelf de loonklasse selecteren en het aantal gewerkte jaren waarvoor je de pensioenverdeling wilt zien. Per default worden de recent rustgepensioneerden getoond die tussen de 35 en de 40 jaar gewerkt hebben. Met 28% van de mannen en 13% van de vrouwen is dit de grootste groep. Je kan zelf een groep met een ander aantal gewerkte jaren selecteren. 

Laten we kijken naar de pensioenverdeling van de recent rustgepensioeneerden met tussen de 35 en de 40 gewerkte jaren.

In de loonklasse van 3.500 tot 4.000 euro ontvangen 24% van de mannen en 46% van de vrouwen een pensioen onder de 2.000 euro per maand. 

In de loonklasse van 4.500 tot 5.000 euro ontvangen 13% van de mannen en bijna geen vrouwen een rustpensioen boven de 3.000 euro. Dit grote man/vrouw verschil is deels te wijten aan het gezinspensioen dat overwegend toegekend wordt aan mannen, en eerder uitzonderlijk aan vrouwen. Dit wordt verder besproken in ‘Pensioenkloof wettelijk pensioen naar berekeningstarief’.