De pensioenkloof aanvullend pensioen naar stelsel

Varieert de pensioenkloof aanvullend pensioen naargelang het pensioenstelsel? Voor deze analyse verdelen we de recent rustgepensioneerden op basis van het stelsel of de stelsels waarin ze wettelijke pensioenrechten opbouwden tijdens hun loopbaan. 

De drie grootste groepen zijn: de gepensioneerden met enkel een rustpensioen als werknemer (59%), een rustpensioen als werknemer én als zelfstandige (15%) en een rustpensioen als werknemer én als ambtenaar (17%). Samen vertegenwoordigen zij ongeveer 90% van de recent rustgepensioneerden. Dat geldt zowel voor de mannen als voor de vrouwen. Meer details over de verdeling naar stelsel, vind je op ‘Wie zijn de recent rustgepensioneerden?’

Vrouwen hebben in alle stelsels minder vaak een aanvullend pensioen dan mannen

Niet iedereen die werkte als werknemer, zelfstandige en/of ambtenaar, bouwde ook aanvullend pensioen op. Onderstaande grafiek toont de deelname aan het aanvullend pensioen voor de recent rustgepensioneerde mannen en vrouwen per stelsel of combinatie van stelsels.

Vrouwen hebben minder vaak een aanvullend pensioen dan mannen. Dat zien we hier ook voor elk stelsel of elke combinatie van stelsels. 

• In de grootste groep gepensioneerden met enkel een rustpensioen als werknemer, krijgt 80% van de mannen een aanvullend pensioen. Bij de vrouwen geniet slechts 59% van een extra bedrag bovenop het wettelijk pensioen. 
• Het grootste verschil tussen mannen en vrouwen vinden we in de groep met enkel een zelfstandigenpensioen: de participatiegraad bij de mannen is hier 65% tegenover 41% bij vrouwen.

Vergelijken we de verschillende stelsels, dan valt op dat de toegang tot het aanvullend pensioen het hoogst is bij gepensioneerden met enkel een rustpensioen als werknemer. 

• De participatiegraad van gepensioneerden met een werknemers- en zelfstandigenpensioen ligt maar iets lager (77% voor de mannen en 59% voor de vrouwen). 
• In de laatste grote groep ‘met een rustpensioen als werknemer én als ambtenaar’ hebben heel wat minder gepensioneerden een aanvullend pensioen  (28% bij mannen en 11% bij de vrouwen). 
• Werknemers en zelfstandigen kunnen een aanvullend pensioen opbouwen; statutaire ambteren niet. Vandaar de lage participatiegraden bij de gepensioneerden met enkel een rustpensioen als ambtenaar en bij de combinaties met een ambtenarenpensioen.

Waarom ontvangen sommige gepensioneerde ambtenaren (10% bij de mannen en 5% bij de vrouwen) toch een aanvullend pensioen?

Bij de grootste groep – recent gepensioneerde werknemers mét aanvullend pensioen – is de pensioenkloof 50%

Recent gepensioneerde vrouwen hebben dus in alle stelsels minder vaak een aanvullend pensioen dan de recent gepensioneerde mannen. Maar hoe zit het met de genderverschillen (in de hoogte van de dekking) naar stelsel voor recent gepensioneerden die wél een aanvullend pensioen hebben? Onderstaande grafiek illustreert de pensioenkloof aanvullende pensioen voor recent rustgepensioneerden naar stelsel. 

Als je in de grafiek met de muis beweegt over de balkjes, kan je telkens aflezen hoe de recent rustgepensioneerde mannen en vrouwen mét een aanvullend pensioen verdeelt zijn over de stelsels. We tonen standaard de vier grootste groepen. Dat zijn de recent rustgepensioneerden mét een aanvullend pensioen én:

• enkel een rustpensioen als werknemer (69% of 27.625 mannen en 18.301 vrouwen) 
• een rustpensioen als werknemer én als zelfstandige (19% of 9.272 mannen en 3.454 vrouwen)
• een rustpensioen als werknemer én als ambtenaar (6% of 3.158 mannen en 915 vrouwen)
• enkel een rustpensioen als zelfstandige (3% of 1.426 mannen en 408 vrouwen)

De andere stelsels (die niet standaard getoond worden) kan je weergeven door deze te selecteren in de filter ‘selecteer pensioenstelsel’. 

Bij gepensioneerde werknemers ligt het gemiddeld aanvullend pensioen van vrouwen 36.783 euro of 50% lager dan dat voor mannen. Voor de gepensioneerden met een werknemers- én zelfstandigenpensioen is de pensioenkloof nog groter: vrouwen kregen gemiddeld 52% (of 58.613 euro) minder aanvullend pensioen dan mannen. Bij de gepensioneerde zelfstandigen is de pensioenkloof dan weer iets kleiner: 44% of een verschil van 64.328 euro. Belangrijke kanttekening hierbij: slechts 3% van alle recent rustgepensioneerden mét een aanvullend pensioen hebben enkel een zelfstandigenpensioen (1.426 mannen en 408 vrouwen). Bovendien is het verschil in deelname aan het aanvullend pensioen tussen vrouwen en mannen hier het grootst (zoals bovenstaande grafiek toont). 

De grafiek toont standaard de gemiddelde bedragen. Selecteren we nu de mediane bedragen via de filter, dan valt onmiddellijk op dat in alle stelsels (en zowel bij vrouwen als mannen) de mediaan heel wat lager ligt dan het gemiddelde. Dat wijst er op dat aanvullende pensioenen zeer ongelijk verdeeld zijn, zoals ook blijkt uit de percentielverdelingen op ‘Pensioenkloof aanvullend pensioen’.

Pensioenkloof aanvullend pensioen bij gepensioneerde werknemers is vorig jaar 6% gestegen

De grafiek hieronder toont de veranderingen in de pensioenkloof over vier jaar en per stelsel. Recent gepensioneerde werknemers in 2022 hebben een pensioenkloof die 6% hoger is dan in 2021 en 12% hoger dan in 2019.

Voor een gedetailleerde analyse van de pensioenkloof naar stelsel is er een interactieve grafiek. U kunt de gewenste stelsel selecteren en de trends van 2019-2022 bekijken. Per jaar (2019-2022) kan u de pensioenkloof voor elk stelsel (balk) vergelijken met de pensioenkloof voor alle recent rustgepensioneerden ongeacht het stelsel (lijn).