De pensioenkloof totaal pensioen naar statuut

We hebben eerder gezien dat er belangrijke verschillen zijn in het statuut waarin mannen en vrouwen hebben gewerkt. Vrouwen hebben immers vaker dan mannen gewerkt als bediende. Meer details over het belang van de verschillende statuten bij recent gepensioneerde werknemers, vind je op ‘De pensioenkloof aanvullend pensioen naar statuut’.  

We stellen ons hier de vraag of het statuut van mannen en vrouwen een invloed heeft op de man-vrouwverschillen in de hoogte van het totaal pensioen. Om deze vraag te beantwoorden, verdelen we de recent gepensioneerde werknemers op basis van het statuut waarin ze werkten: gepensioneerde werknemers die enkel werkten als bediende, als arbeider of als arbeider én bediende.  

Deze kerncijfers hebben enkel nog betrekking op recent gepensioneerden met enkel een rustpensioen als werknemer. Het totale pensioenbedrag is de optelsom van het wettelijk rustpensioen en het aanvullend pensioen (omgezet in een maandelijkse rente). Meer informatie hierover vind je op ‘De pensioenkloof totaal’ en in de methodologie. De totale pensioenkloof wordt berekend voor iedere recent rustgepensioneerde werknemer, dus met of zonder een aanvullend pensioen. 

De totale pensioenkloof bij gepensioneerde bedienden is groter dan bij gepensioneerde arbeiders en arbeiders/bedienden 

Onderstaande grafiek geeft de pensioenkloof totaal pensioen weer voor recent rustgepensioneerden naar burgerlijke staat. 

We zien dat het gemiddeld totaal pensioen van mannen die gewerkt hebben als bediende gelijk is aan 2.840 euro per maand ten opzichte van 1.778 euro per maand bij vrouwen. Het totaal pensioen van deze vrouwen is gemiddeld dus 37% (of 1.062 euro) lager dan dat van mannen. 

In vergelijking met bedienden, is het gemiddeld totaal pensioen alsook de pensioenkloof kleiner bij de andere statuten. Mannelijke en vrouwelijke voormalige arbeiders hebben een gemiddeld pensioen van respectievelijk 1.964 en 1.332 euro per maand. De pensioenkloof bedraagt 32%. Bij mannen en vrouwen die gewerkt hebben als arbeider en bediende zijn deze bedragen 2.315 en 1.523 euro. De totale pensioenkloof bedraagt 34%. 

Het is opvallend dat de totale pensioenkloof van voormalige bedienden het grootst (37% ) is terwijl hun wettelijke pensioenkloof het kleinst is (28%). De toegenomen man-vrouwverschillen zijn dus het gevolg van de man-vrouwverschillen in de hoogte van de aanvullende pensioenen. We hebben namelijk gezien dat de aanvullende pensioenkloof erg groot is (75%) bij werknemers die gewerkt hebben als bediende. In vergelijking met de bedienden, is de impact van de aanvullende pensioenen minder groot bij werknemers die gewerkt hebben als arbeider én bediende of als arbeider: de totale pensioenkloof verschilt bij deze groepen met slechts 1 à 4 procentpunten van de wettelijke pensioenkloof.

Uiteraard bouwden niet alle recent gepensioneerde werknemers ook aanvullend pensioen op. Bij de recent gepensioneerden die enkel als arbeider werkten, krijgt bijvoorbeeld 80% van de mannen en slechts 49% van de vrouwen een aanvullend pensioen. De participatiegraden voor alle categorieën vind je op ‘Pensioenkloof aanvullend pensioen naar statuut’. Daarom kan je de grafiek filteren en naast de populatie van alle recent gepensioneerde werknemers ook enkel de recent gepensioneerden mét (of zonder) aanvullend pensioen bekijken.  

Pensioenkloof totaal pensioen naar statuut op basis van mediaan 

Ook hier bekijken we de pensioenkloven nog op basis van het mediane totaal pensioen. De helft van elke populatie krijgt een totaal pensioen dat hoger is dan de mediaan, de andere helft zit daar onder. Als we deze grafiek vergelijken met de vorige, valt onmiddellijk op dat er voor alle groepen een groot verschil is tussen de gemiddelde en mediane pensioenwaardes. Dit is een gevolg van de ongelijke verdeling van de aanvullende pensioenen. 

Bij recent gepensioneerde bedienden bedraagt het mediaan totaal pensioen 2.766 euro per maand voor mannen en 1.743 euro voor vrouwen. Dit komt neer op een verschil van 37% tussen mannen en vrouwen. 

Het valt vooral op dat het mediaan totaal pensioen voor zowel mannen als vrouwen in deze groep een stuk hoger ligt dan hun gemiddeld totaal pensioen. Het gemiddelde wordt dus naar omlaag getrokken door zogenaamde uitlopers of zeer lage pensioenbedragen. Maar bij mannen is dit effect op het gemiddelde veel sterker. 

Aandeel van het aanvullend pensioen in het totaal pensioen naar statuut 

In onderstaande grafiek splitsen we het gemiddeld totaal pensioen in het gemiddeld wettelijk en aanvullend pensioen. Dit doen we voor elk statuut en uiteraard voor vrouwen en mannen afzonderlijk.  

Kijken we eerst naar de recent gepensioneerde bedienden. In deze groep krijgen vrouwen gemiddeld een aanvullend pensioen van 104 euro per maand. Mannen krijgen hier maar liefst 510 euro per maand bovenop het wettelijk pensioen. Het aandeel van het aanvullend pensioen in het totaal pensioen is dus bij deze vrouwen gemiddeld 6 % (104/1.778) en bij deze mannen gemiddeld 18 % (510/2.840). Het aanvullend pensioen is voor de voormalige mannelijke bedienden dus een belangrijk onderdeel van het totaal pensioen. Voor de vrouwen is dat aandeel gemiddeld wel veel lager.  

Bij de gepensioneerde arbeiders en arbeiders/bedienden is het belang van het aanvullend pensioen in het totaal pensioen veel kleiner dan voor de bedienden. Voor de gepensioneerde arbeiders is het aandeel van het aanvullend pensioen in het totaal pensioen bijvoorbeeld 2,5 % (48/1.963)voor de mannen en 0,7 % (9/1.332) voor de vrouwen.  

Het lage aandeel van het aanvullend pensioen in het totaal pensioen, komt ook omdat niet iedereen in onze populatie een aanvullend pensioen heeft. Daarom kan je ook deze grafiek filteren en naast de populatie van alle recent rustgepensioneerden ook enkel de recent gepensioneerden mét (of zonder) aanvullend pensioen bekijken.  

Totale pensioenkloof bij bedienden is in de afgelopen vier jaar met 1% toegenomen

Tussen 2019 en 2022 is de pensioenkloof in het totale pensioen voor werknemers die als bediende werkten, gestegen van 36% naar 37%. Vergelijken we recent gepensioneerde werknemers op basis van hun statuut, dan zien we dat de totale pensioenkloof alleen in de groep 'zuivere bedienden' is toegenomen. In de andere groepen is de kloof juist kleiner geworden.

Voor een gedetailleerde analyse van de totale pensioenkloof naar statuut is er een interactieve grafiek. U kunt het gewenste statuut selecteren en de trends van 2019-2022 bekijken. Per jaar (2019-2022) kan u de pensioenkloof voor elke categorie (balk) vergelijken met de pensioenkloof voor alle recent rustgepensioneerden ongeacht het statuut (lijn).