De pensioenkloof aanvullend pensioen naar stelsel

Varieert de pensioenkloof aanvullend pensioen naargelang het pensioenstelsel? Voor deze analyse verdelen we de recent rustgepensioneerden op basis van het stelsel of de stelsels waarin ze wettelijke pensioenrechten opbouwden tijdens hun loopbaan. 

De drie grootste groepen zijn: de gepensioneerden met enkel een rustpensioen als werknemer (57%), een rustpensioen als werknemer én als zelfstandige (17%) en een rustpensioen als werknemer én als ambtenaar (17%). Samen vertegenwoordigen zij ongeveer 91% van de recent rustgepensioneerden. Dat geldt zowel voor de mannen als voor de vrouwen. Meer details over de verdeling naar stelsel, vind je op ‘Wie zijn de recent rustgepensioneerden? ’.

Vrouwen hebben in alle stelsels minder vaak een aanvullend pensioen dan mannen

Niet iedereen die werkte als werknemer, zelfstandige en/of ambtenaar, bouwde ook aanvullend pensioen op. Onderstaande grafiek toont de deelname aan het aanvullend pensioen voor de recent rustgepensioneerde mannen en vrouwen per stelsel of combinatie van stelsels.

Vrouwen hebben minder vaak een aanvullend pensioen dan mannen. Dat zien we hier ook voor elk stelsel of elke combinatie van stelsels. 

• In de grootste groep gepensioneerden met enkel een rustpensioen als werknemer, krijgt 81% van de mannen een aanvullend pensioen. Bij de vrouwen geniet slechts 60% van een extra bedrag bovenop het wettelijk pensioen. 
• Het grootste verschil tussen mannen en vrouwen vinden we in de groep met enkel een zelfstandigenpensioen: de participatiegraad bij de mannen is hier 66% tegenover 42% bij vrouwen.

Vergelijken we de verschillende stelsels, dan valt op dat de toegang tot het aanvullend pensioen het hoogst is bij gepensioneerden met een rustpensioen als werknemer én als zelfstandige :

• De participatiegraad van gepensioneerden met een werknemers- en zelfstandigenpensioen is 79% voor mannen en 62% voor vrouwen.
• In de laatste grote groep ‘met een rustpensioen als werknemer én als ambtenaar’ hebben heel wat minder gepensioneerden een aanvullend pensioen (28% bij mannen en 11% bij de vrouwen).
• Werknemers en zelfstandigen kunnen een aanvullend pensioen opbouwen; statutaire ambteren niet. Vandaar de lage participatiegraden bij de gepensioneerden met enkel een rustpensioen als ambtenaar en bij de combinaties met een ambtenarenpensioen.

Waarom ontvangen sommige gepensioneerde ambtenaren (4% bij de mannen en 4% bij de vrouwen) toch een aanvullend pensioen?

Bij de grootste groep – recent gepensioneerde werknemers mét aanvullend pensioen – is de pensioenkloof 51%

Recent gepensioneerde vrouwen hebben dus in alle stelsels minder vaak een aanvullend pensioen dan de recent gepensioneerde mannen. Maar hoe zit het met de genderverschillen (in de hoogte van de dekking) naar stelsel voor recent gepensioneerden die wél een aanvullend pensioen hebben? Onderstaande grafiek illustreert de pensioenkloof aanvullende pensioen voor recent rustgepensioneerden naar stelsel. 

Als je in de grafiek met de muis beweegt over de balkjes, kan je telkens aflezen hoe de recent rustgepensioneerde mannen en vrouwen mét een aanvullend pensioen verdeelt zijn over de stelsels. We tonen standaard de vier grootste groepen. Dat zijn de recent rustgepensioneerden mét een aanvullend pensioen én:

• enkel een rustpensioen als werknemer (68% of 28.370 mannen en 18.814 vrouwen) 
• een rustpensioen als werknemer én als zelfstandige (21% of 10.100 mannen en 4.121 vrouwen)
• een rustpensioen als werknemer én als ambtenaar (6% of 3.065 mannen en 959 vrouwen)
• enkel een rustpensioen als zelfstandige (3% of 1.426 mannen en 408 vrouwen)

De andere stelsels (die niet standaard getoond worden) kan je weergeven door deze te selecteren in de filter ‘selectie van de pensioenstelsels’.

Bij gepensioneerde werknemers ligt het gemiddeld aanvullend pensioen van vrouwen 37.786 euro of 51% lager dan dat voor mannen. Voor de gepensioneerden met een werknemers- én zelfstandigenpensioen is de pensioenkloof nog groter: vrouwen kregen gemiddeld 51% (of 59.810 euro) minder aanvullend pensioen dan mannen. Bij de gepensioneerde zelfstandigen is de pensioenkloof dan weer iets kleiner: 37% of een verschil van 55.090 euro. Belangrijke kanttekening hierbij: slechts 3% van alle recent rustgepensioneerden mét een aanvullend pensioen hebben enkel een zelfstandigenpensioen (1.580 mannen en 505 vrouwen). Bovendien is het verschil in deelname aan het aanvullend pensioen tussen vrouwen en mannen hier het grootst (zoals bovenstaande grafiek toont). 

De grafiek toont standaard de gemiddelde bedragen. Selecteren we nu de mediane bedragen via de filter, dan valt onmiddellijk op dat in alle stelsels (en zowel bij vrouwen als mannen) de mediaan heel wat lager ligt dan het gemiddelde. Dat wijst er op dat aanvullende pensioenen zeer ongelijk verdeeld zijn, zoals ook blijkt uit de percentielverdelingen op ‘Pensioenkloof aanvullend pensioen’.

In de groep van recent gepensioneerden met een rustpensioen als werknemer, ontving 50% van de vrouwen minder dan €3.889, terwijl 50% van de mannen ten minste €13.752 een aanvullend pensioen ontving. Als gevolg hiervan is het mediane aanvullende pensioen voor vrouwen 72% lager dan het mediane aanvullende pensioen voor mannen in deze groep.

Pensioenkloof aanvullend pensioen bij gepensioneerde werknemers is vorig jaar 1 procentpunt gestegen

De grafiek hieronder toont de veranderingen in de pensioenkloof over vier jaar en per stelsel. Recent gepensioneerde werknemers in 2023 hebben een pensioenkloof die 1 procentpunt hoger is dan in 2022 en 6 procentpunten hoger dan in 2020.

Voor een gedetailleerde analyse van de pensioenkloof naar stelsel is er een interactieve grafiek. U kunt de gewenste stelsel selecteren en de trends van 2019-2023 bekijken. Per jaar (2019-2023) kan u de pensioenkloof voor elk stelsel (balk) vergelijken met de pensioenkloof voor alle recent rustgepensioneerden ongeacht het stelsel (lijn).