De pensioenkloof aanvullend pensioen naar aantal jaren werk

De opbouw van een aanvullend pensioen is onlosmakelijk verbonden met iemands tewerkstelling. We kunnen dan ook verwachten dat het al dan niet ontvangen van een aanvullend pensioen, positief samenhangt met de lengte van de loopbaan. Man-vrouwverschillen in de toegang tot een aanvullend pensioen zijn dan mogelijk toe te schrijven aan man-vrouwverschillen in de loopbaanlengte.

We meten de loopbaanlengte op basis van het aantal samengedrukte gewerkte jaren (in klassen van vijf jaar). Het aantal samengedrukte jaren werk is de som van alle voltijds equivalente (VTE) dagen van effectieve tewerkstelling voor de volledige loopbaan gedeeld door 312. Twee jaren halftijdse tewerkstellingen van 156 VTE-dagen worden daarbij bijvoorbeeld geteld als één jaar voltijdse tewerkstelling. We houden geen rekening met eventuele gelijkgestelde jaren die ook pensioenopbouw genereren. Meer details vind je in de methodologie. 

Alvorens we de samenhang tussen het aantal jaren werk en de toegang tot het aanvullend pensioen onderzoeken, bekijken we eerst of er man-vrouwverschillen bestaan in de loopbaanlengte van recent rustgepensioneerde werknemers. De kerncijfers hebben hier enkel nog betrekking op recent gepensioneerden met enkel een rustpensioen als werknemer. 

Zoals blijkt uit onderstaande grafiek hebben meer mannen dan vrouwen een lange loopbaan. Zo heeft 66% van de recent gepensioneerde mannen een loopbaan van minstens 30 samengedrukte jaren werk (verder ‘gewerkte jaren’) ten opzichte van 33% van de vrouwen. Daarentegen hebben recent gepensioneerde vrouwen meer dan mannen kortere loopbanen: 31% van de recent gepensioneerde vrouwen heeft een loopbaan van maximaal 16 gewerkte jaren ten opzichte van 16% van de recent gepensioneerde mannen.

Vrouwen hebben kortere loopbanen dan mannen en kortere loopbanen hebben minder toegang tot aanvullend pensioen 

Vrouwen hebben dus minder lange loopbanen dan mannen. We gaan na in welke mate dit verschil samenhangt met de toegang tot het aanvullend pensioen. Onderstaande grafiek toont de deelname aan het aanvullend pensioen voor de recent rustgepensioneerde werknemers naar geslacht en aantal jaren werk.  

De grafiek laat duidelijk zien dat toegang tot een aanvullend pensioen positief samenhangt met het aantal gewerkte jaren. Zo zien we bijvoorbeeld dat 36% van de recent gepensioneerde mannen met een loopbaan van 5-9 gewerkte jaren een aanvullend pensioen ontvangt versus 96% bij de mannen met een loopbaan van 40-44 gewerkte jaren. Bij recent gepensioneerde vrouwen zijn deze percentages 20% en 88%. Bij diegenen met kortere loopbanen zien we dus lagere toegangspercentages.  

Opnieuw valt op dat vrouwen in alle klassen minder vaak een aanvullend pensioen hebben dan mannen.  

De aanvullende pensioenkloof is 19% bij gepensioneerden met een lange loopbaan van 40-44 gewerkte jaren

Aangezien het aanvullend pensioen (behoudens uitzonderingen) enkel kan worden opgebouwd tijdens een gewerkte periode, kunnen we verwachten dat niet alleen de toegang maar ook de hoogte van het aanvullend pensioen samenhangt met het aantal gewerkte jaren. 

Om dit verband te onderzoeken, toont de volgende grafiek de pensioenkloof aanvullend pensioen naar aantal gewerkte jaren (in klassen). We kijken hier enkel nog naar gepensioneerde werknemers mét een aanvullend pensioen. Als je in de grafiek met de muis beweegt over de balkjes, kan je telkens aflezen hoe de recent rustgepensioneerde mannen en vrouwen mét een aanvullend pensioen verdeeld zijn volgens het aantal jaren werk.

We zien meteen dat er een positief verband is tussen de hoogte van het gemiddeld aanvullend pensioen en de lengte van de loopbaan en dit zowel bij mannen als vrouwen. Met andere woorden, het gemiddeld aanvullend pensioen is doorgaans hoger naarmate er meer gewerkte jaren zijn. Ter illustratie: een man met 25-29 gewerkte jaren ontvangt gemiddeld een pensioenkapitaal van 24.513 euro terwijl een man met 40-44 gewerkte jaren gemiddeld 139.802 euro ontvangt. Bij vrouwen zijn deze cijfers 19.938 euro en 113.360 euro. 

In de klasse met 40-44 gewerkte jaren ligt het gemiddeld aanvullend pensioen voor vrouwen wel nog 26.442 euro lager dan dat van mannen. Dat is een pensioenkloof van 19%.

Pensioenkloof aanvullend pensioen op basis van mediaan naar loopbaanlengte 

De bovenstaande grafiek toont standaard de gemiddelde bedragen. Selecteren we nu de mediane bedragen via de filter, dan valt onmiddellijk op dat er voor alle groepen een groot verschil is tussen de gemiddelde en mediane pensioenwaardes. 

In de klasse met 40-44 gewerkte jaren bijvoorbeeld zagen we hierboven een gemiddelde pensioenkloof van 21%. Het gemiddeld pensioenkapitaal van vrouwen met 40-44 gewerkte jaren is dus 21% lager dan dat van mannen. De mediane pensioenkloof is daarentegen negatief (-49%). Recent rustgepensioneerde vrouwen in deze klasse hebben een mediaan aanvullend pensioenkapitaal dat aanzienlijk hoger is dan dat van mannen. Het verschil tussen beide pensioenkloven (gemiddeld en mediaan) wijst erop dat een klein aantal mannen hoge kapitalen ontvangt waardoor hun gemiddelde een pak hoger ligt dan de mediaan. 

Bij recent rustgepensioneerden mét aanvullend pensioen en 40-44 gewerkte jaren, is het mediane aanvullend pensioen van vrouwen 52.562 euro. Met andere woorden 50% van deze vrouwen bouwde een aanvullend pensioen op dat hoger is dan dit bedrag en de andere helft heeft minder opgebouwd. Het mediane aanvullend pensioen van deze vrouwen ligt daarmee 17.219 euro hoger dan dat van de mannen in deze categorie.

Bij gepensioneerde werknemers met een loopbaan van 35-39 gewerkte jaren, de gemiddelde aanvullende pensioenkloof is met 3 procentpunten gedaald

In 2023 bedraagt de pensioenkloof aanvullend pensioen bij gepensioneerde werknemers -die 33-35 jaar hebben gewerkt - 8%, een daling van 3 procentpunten ten opzichte van 2022. Deze kloof is aanzienlijk lager dan die van alle recent gepensioneerde werknemers (51% in 2023). Het is interessant op te merken dat er voor loopbaanduur tussen 30 en 34 jaar werk vrijwel geen pensioenverschillen zijn over alle jaren. Daarnaast omvat deze categorie bijna evenveel vrouwen als mannen.

Voor een gedetailleerde analyse van de pensioenkloof naar aantal gewerkte jaren is er een interactieve grafiek. U kunt het gewenste aantal gewerkte jaren selecteren en de trends van 2019-2023 bekijken. Per jaar (2019-2023) kan u de pensioenkloof voor elke categorie (balk) vergelijken met de pensioenkloof voor alle recent rustgepensioneerden ongeacht het aantal gewerkte jaren (lijn).